De ontdekking van perspectief, de horizon als object.

Het geometrische schema van het renaissance plan drukt de volgorde als een goddelijk model uit. Deze wordt onthuld in de natuur door de wetenschap. Het is de constructie van een perspectief die de subjectieve positie weerlegt, en systematisch de geobserveerde proporties bepaald.

Ruimte komt aan het licht als een onafhankelijke voorwaarde en wordt concreet gemaakt door de wetenschap. Perspectief verondersteld een verdwijnpunt in de horizon wat een limiet creëerd in de compositie.

In middeleeuwse kunst was de toeschouwer niet betrokken in de toevalligheden van de optische ruimten. De rerum natura iuxta propria principa stelde voor dat ruimte en tijd onafhankelijk zouden kunnen zijn van materie en beweging. Daarom maakte Alberti onderscheid tussen Topos (de plaats) en spatium (de ruimte).

In het renaissance schilderwerk veranderde de symbolische anekdotische relatie in een relatie in ruimte. Het landschap was niet langer een veranderbare achtergrond, het werd een integraal onderdeel van de compositie.

In de theater omgeving leidde de vraag naar een correcte optische relatie tussen de geschilderde achtergrond en de 3-dimentionale toneelrekwisieten naar experimenten met daadwerkelijke gebouwde ruimten. Het gehele podium werd georganiseerd in het perspectief van een zichtpunt in het midden van het auditorium. Alleen van dit punt, de stoel van de vorst, was de perspectivische illusie van ruimtelijke eenheid perfect.

De toeschouwer hield zich niet meer bezig met de metafysica maar met de werkelijke wiskundige positie van de objecten

In de villa werd het perspectivische omgevings beheer van natuurlijke ruimte een architectonische oefening. Er werd een voorstelling gemaakt van oneindige ruimte door de berg vernoux bij Avignon. Aangezien er bij deze enorme hoogte alle referentiepunten niet meer zichtbaar worden, en het idee van tijd, wat alleen maar door beweging kan worden gemeten werdwijnt.

Volgens Petrarca is de werkelijke fysieke ruimte gelijkgesteld aan het pure innerlijke perspectief van overdenkingen en poëzie. Deze ervaring kan worden herkend in de villa en werd onder controle gebracht met behulp van architectuur.

Het was niet het kavel dat de limieten liet zien van de optische ruimte, maar het was de natuurlijke horizon, en nog verder.